Page 31 - 2025年2月《高棉》
P. 31
B½t’manBiess ｜高棉视点
ូ
ើ
របូសត្តិាដោ��ងផ្ទះ�មានូដោ�ើម្លឹកដោ�ត្តិតាំងពីរជីកា�ហានូ ជីនូជាំត្តិ�ត្តិងដោ�ៀត្តិផ្ទះង។ ពួកវាក៏បានូបូងាញពីការដោគ្នារព
ុ
ុ
ះ
ើ
ើ
ំ
ា
ុ
់
ើ
ុ
ុ
ុ
ម្លឹក (២០២ ឆ្នាំម្លឹនូ គំ.ស-គំ.ស ឆ្នាំ ២២០)។ ដោ�កងរជីកា� របូសប្រកម្លឹជីនូជាំត្តិ�ភាគំត្តិ�ចចដោពា�ធិម្លឹះជាំត្តិ� នូ�ងការបូួងសួង
ំ
ុ
ុ
ូ
ូ
ុ
ើ
សង (គំ.ស ឆ្នាំ ៩៦០-១២៧៦) របូសត្តិាដោ��ំបូ�ផ្ទះះ�ចាបូ ់ សឱ្យយមានូជីីវ � ត្តិ��ាប្របូដោសើរផ្ទះងដែ�រ។
៏
ុ
ុ
ំ
ំ
ុ
ិ
់
មានូរបូរ៉ាងក�ត្តិជាំបូដោ�រៗ ដោហ៊ូើយកងដោសៀវដោ�ស�ង ់ ដោលាក �ី ដោ�ៀ បានូបូដែនូាម្លឹដោ�ៀត្តិថ្នា របូសត្តិាបូកសី នូ�ង
ើ
ូ
ូ
ំ
ុ
ូ
ូ
ំ
ី
ំ
់
ឺ
់
ក៏ចាបូមានូការក�ត្តិអពរបូសត្តិាដោ�ើ�ំបូ�ផ្ទះះ�ដែ�រ។ ដោ� សត្តិាដោផ្ទះសងៗដែ��ត្តិំណាងឱ្យយសំណាង�ាទាំងដោនា� គំជាំ
៏
ំ
់
ី
ើ
ូ
៌
ុ
ូ
ុ
រជីកា�ដោ�ង(គំ.ស ឆ្នាំ១៦៤៤-១៩១១) របូសត្តិាដោ��ំបូ� ដែផ្ទះកម្លឹួយ�សខ្លានូដៃនូវបូូធិម្លឹប្របូដៃព�របូស់ប្របូដោ�សច�នូ។
ើ
ំ
់
ុ
ុ
ផ្ទះះ� (ចងដែចង) ប្រត្តិូវបានូចាត្តិ�កថ្នាជាំការត្តិបូដែត្តិងដោ�ស�ង ់ ពួកវាមានូប្របូភីពដោ�ើម្លឹដោចញពីការដោគ្នារពបូជាំធិម្លឹះជាំត្តិ� នូ�ង
ុ
ើ
ូ
ំ
ំ
់
់
ុ
័
ូ
ុ
រ�ា ដោហ៊ូើយមានូរបូរ៉ាងចាស� នូ�ងក�ត្តិ់។ ព�ភីពដោលាករបូសជីនូជាំត្តិ�ច�នូសម្លឹយបូរ៉ា� ដោហ៊ូើយក៏បានូ
ើ
់
ូ
ដោលាក �ី ដោ�ៀ បានូបូញ្ជាកថ្នា របូសត្តិាដោ��ំបូ�ប្រព�- បូងើបូដោ�យវបូូធិម្លឹម្លឹដោនាគំម្លឹវ � ជាំ នូ�ង�សសនូវ � ជាំដៃនូជីីវ � ត្តិ
ើ
ើ
៌
ូ
់
ើ
ំ
ួ
�ំណាក់រជីើកា�ដោ�ង មានូរបូរ៉ាង នូ�ងចនូនូដោ�រ ដោពា�គំ ឺ ម្លឹនូសសដោ�សម្លឹយបូរ៉ា�ផ្ទះងដែ�រ។ �ងតាម្លឹរយ�ការ���
័
ុ
ួ
ឹ
ុ
ូ
់
ួ
ំ
់
ី
ភាគំដោប្រចើនូមានូចនូនូជាំដោ��ដោសស ដោហ៊ូើយសត្តិាត្តិចកានូដែត្តិ បូនូិ នូ�ងការវ � វត្តិិពម្លឹួយជីំនានូដោ�ម្លឹួយជីំនានូ់ រហ៊ូត្តិ�� ់
ូ
ូ
�
៉
ើ
ូ
ុ
ំ
់
�
ី
ដោប្រចើនូកានូដែត្តិមានូកប្រម្លឹ�ត្តិ�ាស់។ ស�ងបូរ៉ា�កប្រម្លឹ�ត្តិ�ាស ់ រជីកា�ដោម្លឹង នូងដោ�ង របូបូកស នូងសត្តិាដោផ្ទះសងៗដែ��ត្តិំណាង
់
ុ
ំ
បូផ្ទះត្តិមានូរបូសត្តិាឈួរចនូនូ ១០ បូដែនូាម្លឹពដោ�ើរបូដោ�វតាជី�� ឱ្យយសំណាង�ាកានូដែត្តិមានូអត្តិានូ័យរួបូរួម្លឹគ្នា នូងសម្លឹូរដែបូបូ។
ំ
់
�
ុ
ូ
ី
ូ
ួ
ូ
់
ូ
ហ៊ូងសដោ�ពម្លឹ�។ សត្តិាទាំងដោនា�មានូរបូរ៉ាងប្រគំបូប្របូដោភី� ដោហ៊ូើយបានូផ្ទះសពាផ្ទះាយ
ុ
ី
ុ
ំ
ី
់
ឹ
ា
៉
ដោ�ដោ�ើបូម្លឹសីរ នូ�ងសានូដោភីឹ�ង�យ�់របូស់ប្របូជាំជីនូ ពម្លឹួយជីំនានូដោ�ម្លឹួយជីំនានូ់ ដោ��បូផ្ទះត្តិបានូកាយជាំនូ�ម្លឹ�ត្តិ- ិ
ី
ុ
ី
�
�
ា
ា
ជីនូជាំត្តិ�ត្តិងកងដោ�ត្តិិគំួយចវ នូងត្តិបូនូកាងសដែ��សត្តិដោ� សញ្ជាព�ដោសសដៃនូសងីម្លឹបូរ៉ា� ចដែ�កឯអត្តិានូ័យវបូូធិម្លឹ ៌
ា
ុ
់
ំ
ុ
ុ
ំ
ូ
ុ
ុ
ុ
៉
ូ
់
ភាគំខ្លាងត្តិូងរបូស់ប្របូដោ�សច�នូ របូសត្តិាដោ�ើ�ំបូ�ផ្ទះះ�បានូ ដែ��បូងើបូដោ�កងដោនា� ក៏បានូចាក់ឫសយ៉ាងដោប្រ�កង�ួងច�ត្តិ ិ
ូ
ុ
ូ
ុ
�
ំ
ឹ
ិ
ិ
៏
៍
ឹ
ំ
់
ុ
់
ុ
កាយដោ�ជាំនូ�ម្លឹ�ត្តិសញ្ជាដែ��គំួរឱ្យយចាបូអារម្លឹះ�បូផ្ទះត្តិដោ� ប្របូជាំជីនូ នូងបានូប្របូម្លឹ�ផ្ទះំគ្នាឱ្យយកាយជាំដែផ្ទះក�សខ្លានូម្លឹួយ
ុ
ា
ូ
ុ
៌
ី
ឹ
ដោ�ើ�ំបូ�ផ្ទះះ�នានា អាប្រស័យដោ�ើរបូរ៉ាងចមាកដោឈួើព�ដោសស ដៃនូវបូូធិម្លឹប្របូដៃព�ច�នូ។
់
ូ
ូ
ូ
របូស់វា។ របូបូកសី ប្រត្តិី នូ�ងសត្តិាដោ�ពទាំងដោនា� ម្លឹ�នូប្រត្តិ�ម្លឹដែត្តិ
់
់
ះ
ជាំដោប្រគំឿងសប្រមាបូការពារ�យ�់ នូ�ងក�ត្តិដោកូ�ងបូដោណា�
៉ុ
ំ
៏
ូ
៌
៉ុ
ា
ដោ� បូដែនូិកជាំសកេីភាព�៏រស់រដោវ ើ កដៃនូវបូូធិម្លឹរបូសញ្ជារបូស ់
ង ំ
កា
ង
ុ
ដោបូ
៉
ុង
វា
៉
់
ស
ប្រក
ងចា
ំ
់
ផ្ទះះ�
យ៉ាបូ
ំ
ដៃនូប្រព�រ៉ាជី�ំ
របូសត្តិាដោ�ើសយ៉ាបូផ្ទះះ�ដៃនូប្រព�រ៉ាជី�ំណាកដៃ�ហ៊ូឺកងវា ំ ងចាសប្រកុងដោបូកាំង
ូ
ំ
ស
បូ
ូ រ
ស
�ើ
ត្តិាដោ
ុ
ហ៊ូ
ឺក
ុ
ុ
�
ក
ណា
់
ដៃ
់
ុ
ុ
北京故宫太和殿脊兽 CFP 图 孙勇刚 制图
北京故宫太和殿脊兽 CFP 图 孙勇刚 制图
31
31
