Page 45 - 2022年10月《占芭》

9exkrkvjko | 占芭阅读

�
che), ມັນຄຳຍຄືກັນກັບລົດຊີ້ທິດ, ລົດກອງຈື່ລີ່ກ່ນ�ຳໃຊ

ັ
ຫກກຳນຄວຳມຫຼຸດລື່ນກຳນເຄື່ອນທີ່ຂອງໝຳກເຟືອງເຊັ່ນ
ຼ
ີ
ົ
ກັນ,ໃນຂະນະທລດແລນຮອດ 1 ລີ (“ລີ”ແມນຫົວໜວຍ

່
ົ່
ຄວຳມຍຳວຂອງຈີນ, ປະມຳນເທຳກັບ 400 ຫຳ 500
ແມັດ, ຄວຳມຍຳວຂອງ 1 ລີແມນແຕກຕຳງກັນໄປຕຳມ
ກຳນປຽນແປງຂອງມຳດຕະຖຳນກຳນວັດແທກຄວຳມສັ້ນ
ຍຳວ-ຄວຳມຈຸ-ນຳໜັກຂອງແຕລະລຳຊະວົງ), ລູກເຟືອງ
�
້
ໜວຍສຸດທຳຍກພດີໝູນວຽນ 1 ຮອບໄປຕຳມກັນ, ມັນ
�
�
ິ

ຈະຊກດງຕກກະຕຳນອຍທຢນຢເທງລດໄປຕກອງເທອ
່
ື
ົ
ີ
ຸ
ີ

່
ຶ
ື
ູ
ັ
ໜຶ່ງ, ກຳນແລນລົດໃນແຕລະ 10 ລີ, ມັນກຕີກະດິ່ງອີກ
�
ເທື່ອໜຶ່ງ. ລົດຊີ້ທິດ ແລະ ລົດກອງຈື່ລີ່ ອຳດຈະເວົ້ຳໄດວຳ
ເປັນສິ່ງນ�ຳໜຳຂອງກຳນປະດິດໂມງວັດແທກໄລຍະທຳງ
ແລະ ເຄື່ອງຫຼຸດຄວຳມໄວ, ພວກມັນເຫຳນີ້ລວນແຕເຄີຍ
ຼົ່
ເປນລດລຳພຳຫະນະກອງກຽດຕິຍດຂອງພະເຈົ້ຳຊີວິດໃນ
ັ
ົ
ົ
ສະໄໝບູຮຳນ, ເປັນຕົວແທນຂອງຍຳນພຳຫະນະຂົນສົ່ງ

ທີ່ຂ້ອນຂຳງກຳວໜຳໃນຍຳມນັ້ນ.
ົ່
�
ບ່ພຽງແຕແມນພຳຫະນະຄົມມະນຳຄົມຂົນສົ່ງເທຳ
② ນັ້ນ, ລຳຊະສະກຸນໃນສະໄໝບູຮຳນຍັງມົວເມົຳນ�ຳກຳນ
ໃຊອຸປະກອນ “ແບບອັດຕະໂນມັດເພື່ອໃຫຊີວິດເຕັມໄປ
ຢຳງລຽນຕິດໄດ, ເມື່ອໄດຍິນແລວ ຮູ້ສຶກມັນຄຳຍຄື ດວຍຄວຳມລະອຽດປຳນີດ. ໃນສະໄໝລຳຊະວົງຖງ(The
ັ
່
ັ
ີ
ລົດບັນທຸກແລນດວຍໄຟຟຳທີ່ມີບົດບຳດຂັບຂອດຕະ Tang Dynasty, ປີ ຄ.ສ. 618 - ປີ ຄ.ສ. 907), ມີຊຳງ
�
ໂນມັດ. ເຖິງແມນວຳບ່ມີຕົວຕົນ ແລະ ຮູບພຳບໃດໜຶ່ງ ໄມຜູໜຶ່ງໄດເຮັດໂຕະແຕງຕົວແບບອັດຕະໂນມັດໜວຍ
ົ

ຖືກສືບທອດມຳຮອດປັດຈຸບັນນີ້, ແຕຕຳມກຳນເດຳວຳ ໜຶ່ງໃຫພະລຳຊິນີ. ໂຕະແຕງຕົວໜວຍນີ້, ມີແວນທອງ
“ຄວຳຍໄມມຳເຄື່ອນ” ອຳດຈະເປັນອຸປະກອນອັດຕະ ໜວຍໜຶ່ງຢູບອນທຳງກຳງ, ຢູດຳນກອງຂອງໜຳໂຕະມ ີ

ໂນມັດຊະນິດໜຶ່ງທີ່ຂັບເຄື່ອນດວຍໝຳກເຟືອງ, ໃນນັ້ນ, ສອງຊນ, ແຕລະຊນລວນແຕມປະຕູນອຍ. ເມອພະລຳ
ື່
ັ້

ັ້
ີ
“ຄວຳຍໄມ”ອຳດຈະເປັນລົດຊຸກສີ່ລ�້ຊະນິດໜຶ່ງ, “ມຳ ຊິນີກົດລົງທີ່ບອນເປີດປິດແລວ, ຈະມີຕຸກກະຕຳອັນໜຶ່ງ
ເຄື່ອນ” ຫຳກແມນລົດລ້ດຽວ. ປຳກົດຂຶ້ນຢູພຳຍໃນປະຕູ, ມືທັງສອງໂກບດວຍເຄື່ອງ
�
“ຄົນຫຸນຍົນ” ສະໄໝບູຮຳນຍັງສຳມຳດອ�ຳນວຍ ແຕງຕົວ, ຫຼັງຈຳກພະລຳຊິນີສິ້ນສຸດກຳນແຕງຕົວແລວ
ຄວຳມສະດວກໃຫແກກຳນເດີນທຳງຂອງຜູຄົນໄດ. ໃນ ກດລງທີ່ເປີດປິດອີກເທື່ອໜຶ່ງ, ຕຸກກະຕຳດງກຳວກຈະ
ົ
ົ

�
່
ັ
ັ
ີ
້
ສະໄໝລຳຊະວງຊຮນ(The Western Han Dynasty, ຖອຍກັບຄືນຫຼັງ, ທົ່ວຂະບວນກຳນດັ່ງກຳວແມນບຈຳ
ົ
�
່

�

ັ
ປີ 202 ກອນ ຄ.ສ. - ປີ ຄ.ສ. 8), ກມກຳນບນທກກຽວກບ ເປັນກຳນຮັບໃຊຂອງນຳງສະໜົມ. 本刊综合
ຶ

�
ັ
ີ
“ຄົນຫຸນຍົນ” ນ�ຳທຳງໃຫພຳຫະນະ—ລົດຊີ້ທິດ. ມັນ
ແຕກຕຳງກັນກັບເຂັມຊີ້ທິດທີ່ອຳໄສກຳນສະທອນກັບ vtmy[kpI6[rk[

�
ິ
ື
ົ
ຼ
ຸ

ິ
ແມເຫຼັກແຜນດນ, ລດຊີ້ທດແມນນຳໃຊຄວຳມຫດລນ
່


ຮູບ① ລົດກອງຈື່ລີ່ ທີ່ວຳງສະແດງຢູຫພິພິທະພັນ 6 ລຳຊະວົງ ທີ່ນະ
�
ກັນຂອງຄວຳມໄວລະຫວຳງໝຳກເຟືອງສອງໜວຍຂອງ
ຄອນນຳນກິ່ງ(Nanjing) ແຂວງຈຽງຊ(Jiangsu)
ລະບົບສົ່ງຕ�່ກຳນເຄື່ອນທີ່ ແລະ ອຸປະກອນຄຼຳດ ເພື່ອ 图① 江苏省南京市六朝博物馆展出的记里鼓车 CFP 图
້

ກ�ຳນົດທິດໂດຍບ�່ເໜັງຕີງ. ນອກຈຳກນແລວ, ໃນສະ
ີ
ຮູບ ② ລົດຊີ້ທິດ(ຮູບຈຳລອງ) ທີ່ວຳງສະແດງຢູຫ�ພິພິທະພັນແຫງ
ັ

ໄໝບູຮຳນ, ຍັງມີກຳນບັນທຶກ ກຽວກບ “ຄນຫນຍນ” ທ ີ ່ ຊຳດຈີນ
ົ
ົ

ຸ
ບັນທຶກໄລຍະທຳງຂອງພຳຫະນະ—ລົດກອງຈື່ລ່ີ(Jiligu- 图② 中国国家博物馆展出的指南车（模型） CFP 图
武瑞 设计
43