Page 39 - 2023年11月《高棉》
P. 39
B½t’manBiess ｜高棉视点
ី
“ចំលរួម្មការក្រុប់ឡុងម្មិនដែម្មនជាទេរឿងសំខាន់ជាងទេគួទេទី អំើដែ�លជាចំំណ៍ចំគួនូឹ�ទេនា�គួឺ ក្រុតូវមានចំំទេណ៍��ឹង
ូ
ុ
ើ
ុ
ពីិតក្រុបា��។ ទេប់ អាធង មានទេទីពីទេកាសលយ �ត់អាចំក្រុប់ឡុងជាប់ទេ�ជាំងនីង ឬហាងចំវ ម្មួយណា�៏បាន ឬ� ៏
់
ូ
ូ
ម្មិនចំលរួម្មការក្រុប់ឡុង�៏បានដែ�រ។ ប់ដែនត ទេប់�នទេទីពីទេកាលយ ក្រុប់ឡុងទេ�ឯណា�ម្មិនជាប់ដែ�រ។ ទេយើងជាអាណា-
៏
ើ
ាុ
់
ម
ូ
ពីាបាល ម្មិនទេ�ទេក្រុប់ៀនក្រុប់ទេ��នឱ្យយទេចំ�ចំំទេណ៍��ឹង ដែប់រជាទេ�ទេឈា�ជាម្មួយទេគួ ទេតើវាមានចាំបាចំ់ទេទី? ទេយើង
ូ
់
ិ
ុ
គួួរដែតអំប់រំ អាធង ទេ�ើរ�ម្មចំតតរប់ស់វា”។
——យ៉ាន់ ម្ម ុ ី
ុ
ុ
ម
ុ
ី
ុ
ំ
ុ
ិ
ុ
ូ
ុ
ំ
អាធង ដែ�លទេលា�បាននយ៉ាយ�ងសប់ក្រុតទេន� ទេឈា� �ទេចំុ� យ៉ាន់ ម្ម បានសរទេសរ�ងសប់ក្រុតថ្នា “ម្មនសសមា�់ៗ
ុ
ុ
ុ
ថ្នា យ៉ាន់ ធង។ ទេលា� យ៉ាន់ ម្ម ជាអំុ�អំ�សរសាស្ត្សតលីីទេឈា� មានអំតចំរិតខិសដែប់ូ�ពី�។ អំុ�ខិ�ទេប់ម្មិនអាចំក្រុប់ឡុង
ម
ូ
ត
ី
ុ
ី
ើ
ុ
ុ
ុ
ំ
់
ុ
ូ
ំ
ម
ុ
ើ
ទេ�សម្មយទេឆ្លង។ ទេពីលមានអាយ ៦០ ឆ្នាំ ទេលា�ម្មិនទាំន ់ ជាប់�ចំខិៀ និងប់ានណាម្មួយ�ងផ្លូា��ន�ីដែក្រុស ទេប់ពីបាន
័
ុ
ុ
ុ
ូ
ុ
ិ
ុ
ឺ
ច
ូ
ុ
ា
ូ
ូ
ឹ
ិ
បាន�នក្រុប់ុសទេទី �ទេចំ� ប់នក្រុប់ុសរប់សទេលា�បានឱ្យយ�នក្រុប់ុស ឱ្យកាសទេ�ទេរៀន គួម្មនអាចំចំញ្ជូម្មជំីវ ិ តបានទេទី។ ដែតម្មនសស
់
ូ
ម
ុ
ូ
ុ
់
ើ
់
ើ
ើ
ូ
ី
រប់សខិូនទេឈា� អាធង ទេធជា�នរប់សទេលា� យ៉ាន់ ម្ម។ ខិូ�ទេទីៀត�ចំ អាធង ទេប់អាចំទេ�ផ្លូា� ម្មិនទេ�ប់ងើទេរឿងម្មិន
ុ
ួ
់
ុ
យ៉ាន់ ម្ម រសទេ�ក្រុ�ុងហាងចំវ ដែតក្រុស��ទេណ៍តរប់សទេលា� ក្រុប់ក្រុពីតិ��ស ទេ�ើយទេធជាម្មនសសលាមា�ទេ�ក្រុស��ទេណ៍ត
ើ
ើ
ឹ
ុ
ំ
ត
់
ុ
់
ុ
ើ
ូ
ំ
ើ
ី
ុ
ំ
ុ
ុ
ិ
ើ
ិ
ូ
សតទេ�ក្រុ�ុងជាំងនីង គួឺក្រុ�ុងណានជំីង ទេខិតជាំងស ប់ចំប់ីន។ គួឺជា�នលាទេ�ើយ ទេតទេយើងចំង់បានអំើទេទីៀត”?
ត
ា
ី
ច
ូ
ុ
ក្រុគួួសារក្រុត�លយ៉ាន់ចាតទី�ក្រុ�ុងជាំងនីងជាក្រុស��ទេណ៍ត ទេក្រុកាយម្ម� យ៉ាន់ ធង បានរ�ទេឃុំើញចំណ៍លចំតតរប់ស ់
ើ
់
ូ
ំ
ុ
ូ
ុ
ំ
ុ
ិ
់
រប់សខិូន �ទេចំុ� ទេប់ អាធង អាចំចំលទេរៀនទេ�ក្រុ�ុងជាំងនីង ខិន�ងការដែតង�ំណាពីយ ទេ�ើយកាយជា�វ ី នពីនលីីទេឈា�
ិ
ូ
ើ
ធ
ុ
ម
ុ
ូ
ូ
ូ
ួ
ួ
ុ
វា�៏ជាទេរឿងលាម្មួយដែ�រ។ ជាពីទេសស យ៉ាន់ ម្ម �៏បាន�ឹងថ្នា ទេ�សម្មយទេនា� ក្រុពីម្មទាំំងបានទីទីួលជំីវ ិ ត�៏មានសភិម្មងគល
ុ
័
ុ
ី
ិ
ុ
ូ
ុ
ី
ទេ�ក្រុ�ុងជាំងនីងមានប់រិយ៉ាកាសទេរៀនសក្រុតធរក្រុសាលជាង។ �ចំការរំពីឹងទី�រប់ស់ យ៉ាន់ ម្ម។
ូ
ូ
ា
ទេ�ឆ្នាំ១៧៩១ យ៉ាន់ ធង ចំុ�ទេឈា�ចំលរួម្មការក្រុប់ឡុង ប់ចំចប់ីនុ មានឪពី�មាយជាទេក្រុចំើនក្រុពីួយចំតតយ៉ាងខាំង
ុ
ុ
ុ
ិ
ត
ម
ូ
ូ
ុ
ម
ូ
ិ
ធ
ើ
ិ
័
ំ
ុ
ទេ�ជាំងនីង ទេ�ើយក្រុតូវទេគួថ្នា ប់នូំពីត៌មានក្រុស��ទេណ៍ត ចំំទេពា�ពីនាក្រុប់ឡុងរប់ស�ន ដែត�វ ី នពីនលីីទេឈា� យ៉ាន់ ម្ម ុ ី
់
ុ
់
ត
ទេ�ើយបាតប់ងឱ្យកាសចំលរួម្មការក្រុប់ឡុង។ យ៉ាន់ សា ខិឹង បានផ្លូល�លទេយើងនវគួរម្មួយសក្រុមាប់ការអំប់រំ�នទេ�ជាង
់
ំ
ូ
ូ
់
ូ
ូ
ូ
់
់
់
ណាស់ �ប់តងទេ�រាជំការ ប់ដែនត យ៉ាន់ ម្ម មានទេយ៉ាប់លខិស ២០០ ឆ្នាំម្មន។ ជំីវ ិ តរប់សម្មនសសម្មិនដែម្មនជាការក្រុប់ឡុង
ាុ
ុ
ី
ឹ
ុ
៏
ុ
ុ
់
ុ
់
ម
ាូ
៏
ុ
ុ
ៀ
ត
់
�នឹង យ៉ាន់ ស ទេ�ើយបានសរទេសរសប់ក្រុតម្មួយទេន�ទេផ្លូើទេ� ទេនា�ទេទី ទេ�ើយ��នចំទេម្មូើយសង�រម្មួយទេឡុើយ។ ការទេធ ើ ើ
ំ
ឱ្យយប់ានក្រុប់ុស។ ជាឪពី�មាយគួ�ទេចំ�ទេ�ើយ ចំដែណ៍�ឯការអំប់រំ�ន��ទេចំ�
ូ
ូ
៏
ត
ុ
ឺ
ុ
ូ
ំ
ុ
់
ូ
ុ
ុ
ទេន�ទេ�យសារ យ៉ាន់ ម្ម បាន�ឹងថ្នា យ៉ាន់ ធង ជា ដែ�រ។
ី
ូ
ិ
ត
ូ
ទេ�ងមា�់ដែ�លមានភាពីឈាសហៃវ ដែតម្មិនចំលចំតទេ�ទេរៀន។
ម
ុ
39
39
